Kiểm tra, giám sát là những chức năng lãnh đạo của Đảng, là bộ phận quan trọng trong công tác xây dựng Đảng. Chính vì vậy, trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng ta luôn coi trọng và tiến hành thường xuyên công tác kiểm tra, giám sát. Ngày 16/10/1948, xuất phát từ yêu cầu nhiệm vụ chính trị và công tác xây dựng Đảng, Ban Thường vụ Trung ương Đảng (Khóa I) ban hành Quyết nghị số 29-QN/TW thành lập Ban Kiểm tra Trung ương, đánh dấu sự ra đời cơ quan kiểm tra chuyên trách của Đảng. Thành viên lãnh đạo đầu tiên của Ban Kiểm tra Trung ương Đảng gồm 03 đồng chí do đồng chí Trần Đăng Ninh, Ủy viên Trung ương Đảng làm Trưởng ban. Từ đó đến nay, ngày 16/10 hằng năm đã trở thành Ngày truyền thống Ngành Kiểm tra của Đảng.

Ở Miền Nam nói chung, huyện Quế Sơn nói riêng, do tính chất của cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc nên chưa lập ra cơ quan kiểm tra chuyên trách mà công tác kiểm tra, thi hành kỷ luật Đảng do cấp ủy và chi bộ tiến hành. Đến khi Ban Kiểm tra Tỉnh ủy Quảng Nam thành lập (ngày 15/5/1970) theo tinh thần Nghị quyết số 13-NQ/TW (ngày 14/8/1969) của Trung ương cục miền Nam, sau Đại hội Đảng bộ huyện lần thứ XII (cuối tháng 10/1971) Ban Thường vụ Huyện ủy Quế Sơn phân công đồng chí Lê Văn Hởn – Phó Bí thư phụ trách công tác kiểm tra Đảng.

Sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, qua các kỳ Đại hội Đảng bộ huyện, việc bầu cử Ủy ban kiểm tra (UBKT) từ huyện đến cơ sở được thực hiện theo quy định của Điều lệ Đảng và sự chỉ đạo của Trung ương, Tỉnh ủy. Xác định cán bộ là cái gốc của công việc nên trong các nhiệm kỳ Đại hội của Đảng bộ huyện, cùng với Đề án nhân sự cấp ủy, Đề án nhân sự UBKT cũng được chú trọng. Điều đáng tự hào là dù trong bất cứ hoàn cảnh nào, đội ngũ cán bộ kiểm tra của huyện Quế Sơn vẫn luôn tuyệt đối trung thành với Đảng, tin tưởng ở sự lãnh đạo và chấp hành nghiêm chỉnh đường lối chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước, bản lĩnh chính trị vững vàng, nhiều cán bộ lãnh đạo trưởng thành từ Ngành Kiểm tra của Đảng như các đồng chí Lê Văn Hỡn, Trần Trượng, Võ Trí Dũng, Nguyễn Quang Khánh, Trần Đại Nghĩa… có những đồng chí gắn bó với công tác kiểm tra của huyện gần như cả cuộc đời làm cách mạng của mình.

Qua các kỳ Đại hội Đảng, nhiệm vụ của UBKT các cấp đã có sự bổ sung, phát triển ngày càng nhiều, nặng nề hơn nhưng với tư tưởng chỉ đạo “Chủ động, chiến đấu, giáo dục, hiệu quả” và phương châm xử lý vi phạm “Công minh, chính xác, kịp thời”, dưới sự chỉ đạo, hướng dẫn của UBKT Tỉnh ủy, sự lãnh đạo, chỉ đạo trực tiếp, thường xuyên của Huyện ủy và Ban Thường vụ Huyện ủy; sự nỗ lực phấn đấu của đội ngũ cán bộ kiểm tra, công tác kiểm, giám sát của Đảng bộ huyện từng bước đi vào nền nếp, có chất lượng, phát huy tác dụng, hiệu quả tích cực; triển khai thực hiện toàn diện các nhiệm vụ theo quy định của Điều lệ Đảng; chủ động tham mưu cho cấp ủy và thực hiện nhiệm vụ do cấp ủy giao; giúp cấp ủy xem xét, giải quyết kịp thời những vụ việc bức xúc, nổi cộm; kịp thời chấn chỉnh những hạn chế, khuyết điểm, xử lý hoặc đề nghị cấp ủy xử lý nghiêm minh những trường hợp vi phạm, góp phần giữ vững kỷ cương, kỷ luật Đảng, ngăn ngừa, hạn chế vi phạm của tổ chức đảng và đảng viên, tạo được sự đồng thuận trong nhân dân và toàn xã hội. Nhất là trong vòng 10 năm trở lại đây, thực hiện Chương trình hành động số 10-CTHĐ/HU ngày 25/10/2007 của Huyện ủy về thực hiện Nghị quyết Hội nghị lần thứ 5 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X “Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát của Đảng”, UBKT từ huyện đến cơ sở đã tập trung thực hiện đạt được nhiều kết quả: tham mưu cấp ủy kiểm tra, giám sát được 675 lượt tổ chức đảng, 2.926 lượt đảng viên; thi hành kỷ luật 01 tổ chức đảng và 146 đảng viên và UBKT thực hiện tốt 06 nhiệm vụ theo Điều 32 Điều lệ Đảng quy định, trong đó kiểm tra dấu hiệu vi phạm 53 tổ chức đảng, 147 đảng viên.

Với sự phấn đấu không ngừng, từ sau 1975 đến nay, công tác kiểm tra của huyện nhận được nhiều bằng khen của UBND tỉnh, giấy khen của UBKT cấp trên, của BTV Huyện ủy, UBND huyện cho tập thể, cá nhân có thành tích tốt trong công tác kiểm tra, giám sát của Đảng và nhiều cán bộ kiểm tra được tặng Kỷ niệm chương “Vì sự nghiệp Kiểm tra của Đảng”, trong đó có 52 cán bộ kiểm tra cấp cơ sở, 32 cán bộ kiểm tra huyện, 07 đồng chí cán bộ chủ chốt của huyện và 01 đồng chí nguyên Phó Chủ nhiệm UBKT Huyện ủy được khen thưởng 25 năm cống hiến cho Ngành Kiểm tra Đảng.